زندگی نامه الــــــــــــــــــــــی ویـــــــــــــــــــــــزل

       

الی ویزل در سی ام سپتامبر ۱۹۲۸  در شهر کوچک سیگه در ترانسیلوانی متولد شد. شهری با مذاهب و زبان های مختلف که طی قرون متمادی گاه با صلح  و گاه با ستیز و نزاع همراه یود. این ناحیه همواره مورد ادعا و نزاع دو کشور رومانی و مجارستان قرار داشت و تا قرن بیستم به دفعات به دست یکی از این دو کشور می افتاد که برای آنان یک پیروزی در جنگ محسوب می شد.

الی ویزل در چنین شهری بین یک جامعه بسته یهودی رشد کرد.

با این که تمام خانواده وی در منزل به زبان ایدیش صحبت میکردند از مطالعه روزنامه های آلمانی، مجاری و رومانی غافل نبودند و توانستند کسب و کار خود را که فروش مواد غذائی بود هدایت و اداره کنند. ضمنأ در این شهر علاوه بر زبان های مذکور به زبان های روسی، اوکراینی و سایر زبان ها صحبت می شد.

الی ویزل در کودکی هم زمان با شروع تکلم به تحصیلات مذهبی و عبری کلاسیک پرداخت.  ضمن این که دوران نوجوانی خود را با تحصیل در امور مذهبی یهود می گذراند، علاقه خاصی به عرفان یهود، افسانه ها، فولکلوریک یهودی و سنن حسیدیک که در خانواده مادری وی رایج بود از خود نشان میداد. پدرش علیرغم پای بندی به مذهب، او را به مطالعه و فراگیری زبان عبری مدرن و دروس غیر مذهبی نیز تشویق می نمود.

در سال های اول جنگ جهانی دوم شهرک سیگه به طور نسبی از تهاجمات جنگ مصون بود و با توجه  به این که  این شهر از کشور رومانی به دست مجارستان افتاد، خانواده الی ویزل تصور می کردند از زجرها و کشتاری که در مورد یهودیان آلمان و لهستان رایج بود در امان هستند.

دوران خوش و امن طفولیت الی ویزل بلافاصله با ورود قوای آلمان به شهر سیگه در سال ۱۹۴۴  به پایان رسید و یهودیان ساکن این شهر به صورت متراکم و گروهی به اردوگاه های مرگ واقع در لهستان منتقل شدند. الی پانزده ساله، به محض ورود به اردوگاه آشوییتس از مادر و خواهر کوچکش جدا شد و دیگر هرگز آن ها را ندید. وی یک سال را با تحمل درد و رنج ، اعمال شاقه تا دم مرگ، گرسنگی، ضرب و جرح، انتقال از کمپی به کمپ دیگر بوسیله واگن های حمل حیوانات، یا پای پیاده روی برف ها بدون کفش و لباس مناسب در کنار پدرش گذراند.
در ماه های آخر جنگ پدرش به علت اسهال شدید خونی، گرسنگی ، خستگی و ضعف مفرط با تحمل سخت ترین شکنجه های روحی و جسمی از پای در آمد و الی ویزل را تنها گذاشت.

بعد از پایان جنگ الــی نو جوان، به کشور فرانسه پناهنده شد و در آنجا بود که برای اولین بار با خبر شد دو تن از خواهران بزرگترش در جنگ زنده مانده بودند. الی ویزل فوق لیسانس خود را در رشته زبان فرانسه و فلسفه از دانشگاه سوربن فرانسه دریافت کرد. در این مدت با شرکت در دسته های آواز کر و تدریس زبان عبری امرار معاش می کرد و به عنوان یک ژورنالیست حرفه ای برای روزنانه های فرانسه و اسرائیل مقاله می نوشت.

بعد از جنگ  ده سال سکوت اختیار کردو هیچ نوشته ای از تجربیات دوران جنگ منتشر نکرد. تا این که در سال ۱۹۵۵  به تشویق یک نویسنده کاتولیک به نام فرانسوا موریاک خاطرات خودرا در ۹۰۰ صفحه به زبان ایدیش تحت عنوان " و دنیا ساکت ماند " در شهر بوینس آیرس، آرژانتین به چاپ رساند. پس از آن نوشته های خود را در ۱۲۷ صفحه به زبان فرانسه تحت عنوان " شب " خلاصه کرد. چند سال به طول انجامید تا ناشری برای انتشار فرانسه و انگلیسی این کتاب پیدا کند. حتی پس از انتشار به هر دو زبان، تعداد بسیار کمی از کتاب ها به فروش رسید.

در سال ۱۹۵۶ در حالیکه تحت پوشش و حمایت سازمان ملل بود در نیویورک با یک تاکسی تصادف کرد و مجروح گردید. حدود یک سال مجبور به نشستن روی صندلی چرخ دار شد، بطوری که حتی قادر به تجدید مدارک فرانسوی اجازه سفر و اقامت خود نبود، بالاخره  موفق شد اجازه اقامت دائم و عنوان شهروندی ایالات متحده را دریافت نماید. پس از بهبودی، مقیم شهر نیویورک شد و به عنوان یک چهره شناخته شده و نویسنده ای مشهور به زبان ایدیش در روزنامه جوئیش دیلی فوروارد مقاله می نوشت.

ویزل انتشار کتاب های خود را به زبان فرانسه ادامه داد و از جمله کتاب های :
رُمان  Dawn   که تا حدودی جنبه اتو بیوگرافی دارد.
Le Jour  که به زبان انگلیسی   The Accidentترجمه شده است.
رُمـــان  La Ville de la Chance    کــه بـــه انگلیسی
  The Town Beyond the Wall   ترجمه شده است و حاوی تصورات وی در باره بازگشت به زادگاهش است.  این سفر تا  انتشار کتاب مزبور عملی نشد.

با انتشار این کتاب ها و کتاب های دیگر ویزل به شهرت بین المللی رسید.
وی خود را نسبت به یهودیان تحت آزار و اذیت در اتحاد جماهیر شوروی متعهد دانست و در اولین فرصت در سال ۱۹۶۵  به شوروی مسافرت کرد و از این سفر گزارشی تحت عنوان " یهودیان در سکوت "  را تهیه کرد.

در این زمان وی با بهره مندی از شهرت خود، موفق شد ادعا نامه ای جهت حقوق مردم   تحت فشار و آزار شوروی، افریقای جنوبی، ویتنام، بیافرا و بنگلادش انتشار دهد. همچنین نمایش نامه هایی به نام دیوانه گی خدا و محاکمه خدا،  و همچنین رُمان های دیگری از جمله  دروازه جنگل،  سوگند، وصیت نامه و پسر پنجم را منتشر کند. از دیگر آثار او مجموعه نوشته ها و داستان های کوتاه به نام های:  افسانه های زمان ما، یک نسل بعد و یهودی امروز  است.

گرچه ویزل کتاب های خود را به زبان فرانسه می نویسد، ولی همسرش  ماریون در ترجمه آثارش به انگلیسی با او همکاری نزدیک دارد.

در سال ۱۹۷۸  پرزیدنت جیمی کارتر رئیس جمهور وقت ایالات متحده، الی ویزل را به ریاست انجمن یادبود هولوکاست در امریکا منصوب کرد. وی در سال ۱۹۸۵  نشان آزادی را  از کنگره امریکا و در سال ۱۹۸۶ جایزة صلح نوبل را دریافت نمود.

ویزل در سال ۱۹۹۵  خاطرات خود، به نام  تمام رودخانه ها به دریا می ریزند را منتشر کرد. در سال ۱۹۷۶ در بخش آندره ملون دانشگاه بوستون به سمت پروفسوری برای تدریس روابط انسانی انتخاب شد.